Over het project
De dag “Récup’Attitude” gebruiken als springplank voor een reeks kringloopacties die enkele weken eerder gevoerd zijn? Dat was het plan van de cyclus 5-8 van het Institut Sainte-Anne. Op het programma: een ruilhandel voor boeken organiseren, een kledinginzameling en een tentoonstelling ‘objecten met een tweede leven’.
“Er was eens papier dat op reis ging … En dat papier legt best een lange weg af, van Québec tot Hamburg, met de boot en in de vrachtwagen. Dat blaadje papier slorpt dus heel wat energie en transport op vooraleer het in mijn schrift belandt: ik kan het dus beter langs beide kanten gebruiken! ” Dit verhaal kennen de leerlingen van Mevrouw Locquy op hun duimpje: ze hebben het gelezen, uitgeplozen en samengevat… Als voorbereiding op de dag “Récup’Attitude” dien enkele weken later in hun school georganiseerd werd!
ALS VOORBEREIDING OP DE “RECUP-DAG”: HET WERK VERDELEN
Aan de oorsprong van dit project liggen de leerkrachten van de cyclus 5-8 van het Institut Sainte-Anne. “Wij willen verder gaan dan gewoon afval sorteren door de leerlingen te tonen dat je met een beetje verbeelding onze impact op het leefmilieu kunt beperken via recycleren en afvalpreventie”, vat Charlotte Collet, leerkracht van het 2e leerjaar, samen.Als voorbereiding op de dag “Zero Afval” die jaarlijks georganiseerd wordt door GoodPlanet, hebben de leerkrachten van de cyclus 5-8 hun leerlingen nauwkeurig voorbereid. Dat deden ze door het thema recuperatie in de klas aan te kaarten, door de bron van het probleem onder de loep te nemen (productie en overconsumptie van goederen) en de mogelijke oplossingen en door het werk onder elkaar te verdelen, in functie van de competenties die ze hun leerlingen moeten aanleren:
1. De leerlingen van het 2e leerjaar hebben interesse opgevat voor wat er schuilt achter de productie van een goed, zoals de natuurlijke bronnen voor de fabricage ervan, de CO2- uitstoot bij het transport of bij het afleveren op de stortplaats, enz. “Genoeg om uitgebreid in te gaan op het begrip van deze leerstof, een van de competenties die ze moeten verwerven via de les wereldonderricht”, legt Christine Locquy uit.
2. In het 1e leerjaar hebben de leerlingen getracht te antwoorden op de vraag “hoe een tweede leven geven aan afval” en hebben ze recuperatie en hergebruik besproken.
3. Terwijl de leerlingen van de 3e kleuterklas manieren hebben gezocht om afval te voorkomen en hoe geen afval te maken (bv. goed op je spullen letten, collectieve vieruurtjes organiseren, stevig en duurzaam schoolmateriaal kiezen, enz.)
Volgende opdracht? Infoborden maken over elk van de thema’s, onder meer op basis van 3D-materiaal voor de kleuterklassen om de “idee” te symboliseren (bv.: een drinkfles in plaats van een tetrapak) en die borden voorstellen aan de andere klassen om de interesse van de hele school te wekken. Via kleine groepjes hebben de leerlingen van de cyclus 5-8 de andere klassen uitgenodigd om kleding in te zamelen en een ruilhandel in boeken op te zetten met een streefdatum voor ogen (de dag Récup’Attitude). Om op die bewuste dag een concreet gebaar te stellen!
CYCLUS 5-8: Opvoeden tot recycling
- Eerste kleine stapjes : Een “klein” kringloopproject voeren in de klas, om de interesse van de leerlingen te wekken (bv.: een verhaal analyseren met de klas, enz.)
- Dan stilaan uitbreiden : De dag “Récup’Attitude” van GoodPlanet als een “springplank” gebruiken om de hele school te bereiken. Zo heeft elk van de klassen 5-8 een of meerdere activiteiten ontwikkeld als voorbereiding op die dag (bv.: maken van informatieborden of objecten op basis van recuperatiemateriaal, enz.). Op de grote dag waren alle ingrediënten aanwezig om een expo te organiseren over kringloop, boeken te ruilen, tweedehandskleding te wegen met de hele school, enz.
- Door het project te valoriseren : De tijd nemen om te communiceren over het eigen project en een lokaal medium erop attent maken zodat de leerlingen de kans krijgen zich uit te drukken
- En verder aan de weg te blijven timmeren : Na de recup-dag de waarden aan de kinderen blijven doorgeven via kleine dingen, door ze regelmatig te verrassen en nieuwsgierig te maken (bv.: het maken van recup gezelschapsspelen; ouders uitnodigen om hetzelfde te doen, enz.).
OP DE GROTE DAG DE HELE SCHOOL BEREIKEN
Het enthousiasme van de allerkleinsten bleek aanstekelijk: in één week is 346 kilo kleding afgegeven aan de deuren van het secretariaat. Op die dag waren de leerlingen van het 6e leerjaar druk in de weer om de verzamelde kleding te wegen. Ze hebben vervolgens de hoeveelheid bespaarde CO2 dankzij die inzameling berekend. In totaal is zo 3114 kg CO2 bespaard (of 9kg CO2 per kg ingezamelde kleding). Andere activiteit op het programma: het ruilen van boeken. “We hadden aan alle kinderen gevraagd om een boek dat nog in goede staat was mee te brengen”, legt Chantal Chojnacki uit. Op de speelplaats hebben de leerkrachten dan aan de leerlingen gevraagd om in een kring te gaan staan en hun boek voor hen te leggen. Elke leerling is dan bij zijn vriendjes gaan zoeken naar een ander boek om daarna opnieuw naar zijn plek te gaan met de nieuwe aanwinst. De andere klassen van de kleuters en de lagere school hebben die ‘ruilhandel’ in hun klas gedaan.
AAN DE WEG BLIJVEN TIMMEREN
Voor het vervolg willen de leerkrachten graag verder gaan op dit enthousiaste elan en het initiatief verlengen. “Maar ondertussen is hergebruik al in het dagelijkse leven ingeburgerd”, legt het schoolteam uit. Dat heeft ondertussen een knutselatelier uitgewerkt waar leerlingen spelletjes volledig uit kringloopmateriaal kunnen maken. Ook hebben de leerlingen van de cyclus 5-8 hun ouders uitgenodigd om de actie thuis verder te zetten. Ze hebben een lijst bezorgd met de inzamelpunten voor tweedehandsmateriaal in hun gemeente. Wat is er sindsdien veranderd? “De ouders voegen geen verpakking meer toe aan de brooddozen van hun kinderen! “, aldus een gelukkige Dominique Vernier. Beetje bij beetje werpen de acties van de cyclus 5-8 hun vruchten af!
Om verder te gaan...
Om eraan te beginnen bestaan er een hele reeks didactische hulpmiddelen voor leerkrachten. Onder meer die van GREEN in het kader van de campagne “Jongeren keren het klimaat” www.goodplanet.be/nl (> Acties > GoodPlanet Action)
Bij die tools heeft het verhaal “De reis van het papier” de nieuwsgierigheid gewekt van de leerlingen van Christine Locquy. (Cf. Action Zero Afval > Pedagogisch dossier)
