Over het project
Op het eerste gezicht verschilt het Lycée Intégral Roger Lallemand (Lirl) niet van een andere school: sober gebouw, gangen die nu eens luidruchtig en dan weer rustig zijn, betonnen speelplaats … Nochtans pakt deze school het sinds september 2017 helemaal anders aan. Deze secundaire school streeft er immers naar haar leerlingen een eigentijdse pedagogie aan te bieden, die intellectueel en manueel werk met elkaar verzoent. “In het Lirl spreken we niet meer over lessen, klassen, leerkrachten of opvoeders, maar over modules, workshops, referentiegroepen en leden van het educatieve team (LET)”, aldus Christelle Colleaux, lid van Les Pédagonautes, die verantwoordelijk zijn voor het educatieve project van het Lirl. “De participatieve dynamiek van de school betrekt de leerlingen volledig bij de besluitvorming, via de vele democratische organen die er opgericht zijn.”
Het collectieve om te leren
De dagen in het Lirl bestaan afwisselend uit onthaal, intellectueel werk, concrete realisaties en advies. “De dag begint altijd met een half uurtje ‘in vorm komen’”, zegt Christelle enthousiast. “Leerlingen van alle niveaus en LET’s stellen yoga, meditatie, voetbal en andere activiteiten voor. Vervolgens worden de leerlingen per graad ingedeeld in de verschillende transdisciplinaire modules.” Een module is toegespitst op een thema, omvat verschillende schoolvakken zoals wiskunde, geschiedenis, filosofie of Nederlands, en duurt 3 weken met 5 voormiddagen per week.
“Elke voormiddag wordt afgesloten met een tutor-sessie”, aldus pedagonaute Christelle. “De leerlingen worden dan ingedeeld in referentiegroepen van het eerste tot het zesde jaar om na te denken en beslissingen te nemen over de voortgang van hun leerproces. Deze begeleidingsmomenten zetten aan tot meer autonomie en wisselwerking tussen de oudere en de jongere leerlingen.” De afgevaardigden maken de behoeften en suggesties dan over aan de schoolraad. “De leerlingen kunnen zo de democratie concreet ervaren en zich op een goed onderbouwde manier uitspreken over ‘samenleven’”, aldus Patrick Tjolle, leerkracht filosofie en burgerschap. “De filosofische en burgerschapsthema’s die tijdens de lessen aan bod komen, worden hier dagelijks en in de praktijk beoefend. ”
Van woorden naar daden
Naar aanleiding van deze tips en op initiatief van de leerlingen werden verschillende comités opgericht. Een kruidenierscomité om een voedselaanbod binnen de school te organiseren, een speelplaatscomité en een groen comité. In dit kader vinden gedurende drie weken drie namiddagen per week multidisciplinaire workshops plaats. “Het speelplaatscomité heeft bijvoorbeeld een workshop voor de bouw van meubilair opgezet. Ik heb ook een workshop ‘duurzame voeding’ geleid die heeft geresulteerd in de oprichting van een kleine Oxfam-winkel door het kruidenierscomité.” In het Lirl duurt de middagpauze anderhalf uur, onder meer zodat de comités kunnen vergaderen. “Aan het begin van het nieuwe schooljaar was iedereen verontwaardigd dat het afval niet gesorteerd werd”, aldus Noé Roland, LET van het Lirl. “Naar aanleiding van deze vaststelling werd het groene comité opgericht. Maar de leerlingen zijn het niet gewend om inspraak te hebben, dus op dit moment draag ik het comité.” Er werd meteen een workshop gewijd aan de creatie van monstervuilnisbakken in papier-maché die op de speelplaats van de school werden geplaatst. En sindsdien zijn alle lokalen uitgerust met sorteervuilnisbakken.
Werken in het Lirl vereist een constante samenwerking tussen de leerkrachten en de leerlingen. “Alles neemt meer tijd in beslag omdat de leerlingen hun opleiding en projecten zelf in handen nemen”, vervolgt Noé. “Dit veronderstelt dat ieder zijn verantwoordelijkheid neemt, omdat het niet langer de directeur of de leerkrachten zijn die kant-en-klare antwoorden aanreiken.” Net zoals de ‘decompressiemomenten’ waarop leerlingen tijdelijk de klas mogen verlaten om een geïndividualiseerde begeleiding te krijgen. “Al deze uitwisselingsplaatsen vereisen dat leerlingen en LET’s relationele vaardigheden, collectieve intelligentie, communicatie en ondersteuning ontwikkelen”, verduidelijkt Christelle. “Dat is niet altijd gemakkelijk, zeker gezien de zeer uiteenlopende achtergrond van de leerlingen, maar een sociale mengelmoes is ook een van onze doelstellingen. De school kan in dat verband rekenen op de gemeente Sint-Gillis, die ons zeer goed ondersteunt.” Noé besluit: “De kracht van het project is dat we allemaal in staat zijn om individueel en collectief en doorheen de ervaringen steeds oplossingen te vinden. De school staat nog in haar kinderschoenen, alles kan dus nog!”
Artikel geschreven door Hélène Colon van Réseau IDée, gepubliceerd in het magazine Symbioses.
