Operation Re-creatie: Athénée Royal de Bruxelles 2
Basis- en secundair onderwijs – 900 leerlingen
Molenbeekstraat 72, 1020 Laken
Inrichtende macht: Wallonie-Bruxelles Enseignement
Het doel van Operatie Re-creatie is om speelplaatsen om te vormen tot gemengde en kwaliteitsvolle natuurlijke speel- en ontspanningsruimten en tegelijkertijd een verkoelende groene plek in de wijk te brengen.
De “Athénée Royal de Bruxelles 2” is een van de 20 geselecteerde Brusselse scholen.
Meer over het project Operatie Re-creatie.
Bekijk hieronder vhet verloop van het project van deze school.
Nieuwsfeed
Oktober 2022: het plan van de toekomstige speelplaats is afgerond!
Na de werkzaamheden: 48% doorlaatbare oppervlakte. Hieronder: een immersieve rendering van de toekomstige speelplaats.
Februari 2022: Ontmoeting met de docent wetenschappen, de heer Liesenborghs
Wie buiten lesgeeft, krijgt andere leerlingen voor zich.
EEN EETBARE SCHOOL CREËREN
Dromen van een speelplaats waar men kan proeven, observeren, zich verwonderen, aanraken en actief zijn… Dat is de ambitie van mijnheer Liesenborghs, docent wetenschappen aan het Koninklijk Atheneum Bruxelles 2, die bijzonder actief is in het project Operatie Re-creatie.
Hij is een van de steunpilaren van deze secundaire school in Sint-Jans-Molenbeek. Al 20 jaar is mijnheer Liesenborghs bezig om meer kleur, groen en smaak in de instelling te brengen. Van gedachte wisselen over de eetbare school.
Je wilt dat het schoolplein de 5 zintuigen van de leerlingen aanspreekt. Waarom?
Het is belangrijk dat de ruimte mooi is en praktisch, dat je je er goed in voelt. In de moestuin van vandaag plant ik graag weinig bekende soorten zoals de gele framboos of andere vergeten soorten. De leerlingen zijn in het begin ietwat wantrouwig, maar het stelt hen in staat hun horizon te openen en subtiliteit te brengen. Met het Re-creatieproject zou ik fruitbomen en struiken zoals mispel, kornoelje en vlierbes willen planten. Het is belangrijk dat jongeren ook zelf ruiken, proeven… en zich laten steken, zich moeten krabben.
U wilt ook de eetbaarheid van het schoolplein maximaliseren. Kunt u ons dit project uitleggen?
Mijn ambitie is om tot 150 eetbare planten te komen. Ik had eerder al verschillende soorten geplant, zowel eetbare als niet-eetbare. Maar de meeste zijn weer verwijderd vanwege het onderhoud. Tegenwoordig zijn veel van de struiken vervangen door laurierkers, die weinig verzorging nodig heeft. Ik heb nog een paar bloembollen die de tuin in het voorjaar opvrolijken, een hâtif-pruimenboom en de moestuin.
Wordt het project ‘Operatie Re-creatie’ binnen de school gesteund?
De directie staat achter ons en wij zijn met een tiental betrokkenen op een honderdtal leerkrachten en personeelsleden. Het is soms moeilijk om onze projecten op lange termijn gaande te houden omdat de directie vaak verandert. Maar wij hebben de ambitie om groot te denken, zodat onze vorderingen niet te gemakkelijk worden vergeten. Re-creatie is een groeiend project.
Wat is de perceptie van de andere leerkrachten?
Het herinrichten van een speelplaats vereist een andere aanpak, onder meer voor de opvoeders. Maar als het goed is voor de leerlingen, is het ook goed voor de leerkrachten. Tijdens pauzes kan het een decompressiekamer zijn, een plaats van rust.
Kan het schoolplein volgens u in het onderwijsprogramma worden geïntegreerd?
Ja zeker. Dit opent een waaier van pedagogische mogelijkheden. Ik wil graag maximale verbinding, projectmatig werken. Het gaat om een globale mentaliteitswijziging De speelplaats, de planten kunnen steunpunten zijn voor alles… Frans, wetenschappen, scheikunde, natuurkunde, … Het nodigt de leerlingen ook uit om iets met hun eigen handen te doen, zich te verplaatsen, op te letten. Het helpt om hun zelfvertrouwen te verbeteren, om hun creativiteit te stimuleren. De moestuin kan worden gezien als een klaslokaal zoals elk ander. Net als een houten amfitheater. Wie buiten lesgeeft, krijgt andere leerlingen voor zich.
Februari 2022: Bewustmakingsdag voor middelbare scholieren
Er moet veel meer begroeiing op het schoolplein komen om het water te absorberen. Als het regent, staat het schoolplein vol met plassen. Er wordt niets geabsorbeerd.
DE SPEELPLAATS, EEN VAN DE ANTWOORDEN OP DE KLIMAATVERANDERING
In het Koninklijk Atheneum Bruxelles 2 in Sint-Jans-Molenbeek komen tien leerlingen uit het secundair onderwijs samen om na te denken over de toekomstige transformatie van hun speelplaats in het kader van het project Operatie Re-creatie. In miniworkshops verkennen zij verschillende concepten die kenmerkend zijn voor de stedelijke omgeving.
De leerlingen worden in groepjes van 3 of 4 ingedeeld en maken kennis met hun toegewezen dossier. Voor sommigen komen de groene en blauwe netwerken ter sprake, voor anderen de koelte-eilanden of het waterbeheer. “Zou op onze speelplaats een eekhoorn kunnen wonen? ” vraagt Ines. Dat is net de bedoeling van de aanpak: nagaan hoe de speelplaats van een Brusselse school kan bijdragen tot een beter milieu en een antwoord kan bieden op bepaalde klimatologische risico’s.
Water absorberen
Hasiba en Kansel werken aan waterbeheer. Bij het doornemen van de documenten in het lespakket lezen zij krantenartikelen over de overstromingen in de zomer van 2021. “Het is zo triest voor die scholen die overstroomd zijn. Het had ook ons kunnen overkomen. We bevinden ons op een laag gelegen punt in Brussel. De klaslokalen bij de toiletten stonden trouwens bijna onder water”, zegt Hasiba. Wat kan er gedaan worden om deze extreme weersomstandigheden te voorkomen? “Er moet veel meer begroeiing op het schoolplein komen om water te absorberen. Als het regent, staat het schoolplein vol met plassen. Er wordt niets geabsorbeerd”, zegt Kansel.
Minder beton
Een andere groep werkt rond koelte-eilanden. “De speelplaats is omgeven door beton. Gisteren, midden in februari, liepen we in T-shirts. Het moestuingedeelte daarentegen is koeler door de beplanting daar”, zegt Ryan. Er werden suggesties gedaan om meer bomen te planten en vooral om de bodembedekking te veranderen. “De leerlingen willen de groentetuin behouden en zelfs vergroten. Dit is bemoedigend voor het werk dat wij al verscheidene jaren doen”, verklaart mijnheer Liesenborghs, al 20 jaar docent wetenschappen aan het Koninklijk Atheneum Bruxelles 2 en een van de leiders van het project Operatie Re-creatie aan de school.
En de fauna verwelkomen?
Hoe zit het met de biodiversiteit op school? Is ze welkom en waar komt ze dan wel vandaan? “Er zijn veel grote parken in de buurt, maar wij worden omringd door treinsporen, wat voor sommige dieren, zoals egels, een obstakel kan zijn. Er zijn al aardig wat duiven op het schoolplein. We zouden nestkastjes kunnen plaatsen voor andere vogelsoorten”, stelt Nedjmija voor. “En meer bloemen planten om bijen aan te trekken”, besluit haar buurvrouw.
Werkdocumenten
Fotogalerij
Spel over biodiversiteit en groene en blauwe netwerken in de stad – Biodiversiteitstest op de speelplaats
Workshop over warmte- en koude-eilanden, waterbeheer en bodemdoorlatendheid, groene en blauwe netwerken
De huidige speelplaats
Artikel geschreven door Bee-Com Dies – Fanny Leroy. ©Foto’s: Bénédicte Maindiaux.
