Operatie Re-creatie: Ecole communale Claire Joie
Kleuter- en lager onderwijs – 497 leerlingen
Beckersstraat 129, 1040 Etterbeek
Inrichtende macht: Gemeente Etterbeek
Het doel van Operatie Re-creatie is om speelplaatsen om te vormen tot gemengde en kwaliteitsvolle natuurlijke speel- en ontspanningsruimten en tegelijkertijd een verkoelende groene plek in de wijk te brengen.
De gemeenteschool “Claire Joie” is een van de 20 geselecteerde Brusselse scholen.
Meer over het project Operatie Re-creatie.
Bekijk hieronder vhet verloop van het project van deze school.
Nieuwsfeed
Oktober 2022: het plan van de toekomstige speelplaats is afgerond!
Na de werkzaamheden: 40% doorlaatbare oppervlakte. Hieronder: een immersieve rendering van de toekomstige speelplaats.
Oktober 2021: brainstorming met de volwassenen om de ideale speelplaats te bedenken
RUSTGEVENDE SPEELZONES VOORSTELLEN
Vroeg in de ochtend kwamen de directrice, de
vertegenwoordigster van de IM, de leerkrachten, de conciërge en de ouders midden op het schoolplein bijeen om ter plaatse een diagnose te stellen. Na de kinderen was het de beurt aan de groep van volwassenen om na te denken over een groenere speelplaats. En er was geen gebrek aan ideeën!
Een overeenstemmende diagnose
Iedereen is het erover eens dat er reële mogelijkheden zijn. Maar iedereen is het ook unaniem eens over de zwakke punten van de huidige speelplaats: de ruimte is te klein, bepaalde hoeken worden slecht benut, de speeltuigen zijn nogal beweeglijk en lawaaierig ten nadele van rustige activiteiten, er ontstaan hitte-eilanden in de zomer, plassen in de winter… Om nog maar te zwijgen van het lawaai, versterkt onder de overdekte speelplaats, dat weerkaatst tegen de gevels. En de enige boom op de binnenplaats verkeert in goede gezondheid, maar hij staat heel alleen te midden van dit beton en asfalt.
Dromen van een andere speelplaats
Hoe kunnen we van de speelplaats een gastvrije ruimte maken voor alle leeftijden en alle speelstijlen? Hoe kunnen we meer natuur integreren, rekening houdend met de beperkingen van gebruik en onderhoud? Onder de inspirerende ideeën die Julie Bérard, facilitator van het studiebureau 21 Solutions, heeft voorgesteld, zijn er enkele die zich bijzonder goed lenen voor de inrichting van de site: een glijbaan om de bovenste speelplaats te verbinden met de ruimte voor de kleuters eronder, gedifferentieerde niveaus en een toegankelijk dak om ruimte te winnen, een verscheidenheid aan texturen om lawaai en water te absorberen, trappen met opbergruimte of hutten om uit te rusten. En waarom geen fontein of een riviertje?
Nadenken over de inrichting van het voetbalveld
De ruimte om te voetballen is, zoals vaak het geval is, zeer beperkt en momenteel gelegen op de overdekte speelplaats. In het midden van de speelplaats creëert het voetbalveld een soort van fysieke barrière, om nog maar te zwijgen van de scheiding van leeftijden, geslacht en energieniveaus. Dus hoe behoud je een voetbalveld dat zeer populair is, zonder het grootste deel van de ruimte te monopoliseren? De sportzaal gebruiken? Een minder centrale plek gebruiken? Bij de schets van de nieuwe speelplaats zal hiermee rekening moeten worden gehouden.
De beperkingen voor de vergroening integreren
De technische configuratie van de binnenplaats is ook een belangrijke beperking, zoals Simon Beaujean, van het studiebureau Ecorce, dat belast is met de technische aspecten van het project, opmerkt. Een ondergrondse doorgang en technische leidingen onder de speelplaats zouden de aanplanting van bomen kunnen beperken. De muren zonder ramen beperken ook de mogelijkheid om verticale planten te installeren. Grote bakken, natuurlijke materialen, bodems van houtkrullen, groendak, plantenrekken… Gelukkig is er geen gebrek aan oplossingen!
Oktober 2021: interview met Hélène Van Roy, directrice van de school Claire Joie
Meer rust, minder spanningen en meer creatief spel!
EEN SPEELPLAATS DIE RUST BRENGT IN HET SPEL
In de gemeenteschool Claire Joie delen de ongeveer 500 leerlingen van de kleuter- en lagere school een speelplaats in drie delen. Op een oppervlakte van iets meer dan 500 m² is de speelplaats zeer grijs en ingebed in het gebouw. Hoewel het vergroeningsproject uiteraard deel uitmaakt van de educatieve doelstellingen van de school, is het vooral gericht op de verbetering van de levenskwaliteit van de kinderen, zoals Hélène Van Roy, het schoolhoofd, uitlegt.
Hoe ben je op het idee gekomen om dit project op te starten?
De herinrichting van de speelplaats werd als een prioriteit beschouwd om de infrastructuur en het welzijn van de kinderen te verbeteren, wat een van de vier assen is van ons doelstellingencontract, dat op verzoek van de Fédération Wallonie-Bruxelles (FWB) werd opgesteld. Toen zij de projectoproep van Leefmilieu Brussel zagen, hebben acht van onze leerkrachten beslist om hierop in te gaan en verschillende uren in ons dossier te steken. Wat een voldoening dat onze school werd uitgekozen!
Wat zijn vandaag de grootste moeilijkheden?
Wij hebben duidelijk ruimtegebrek, de speelplaatsen zijn sterk ingebed in de gebouwen en zij worden de hele dag gebruikt. ‘s Middags is het bijzonder druk, wanneer de kinderen van alle leeftijden buiten spelen. En onder de overdekte speelplaats is het lawaai echt oorverdovend! Dit veroorzaakt vermoeidheid en stress, zowel voor de kinderen als voor de volwassenen. Wij denken al jaren na over de speelplaats, waarbij we de principes van psychopedagoog Bruno Humbeek hebben verwerkt voor een geregulariseerde recreatieve speelplaats. Maar met Operatie Re-creatie kunnen we een stap verder gaan en de natuur integreren als een rustgevend element.
Is dit ook de mening van de kinderen?
Wij hebben een enquête gehouden onder de leerlingen van het 1e tot 6e leerjaar van de school.
Hun mening is samengevat in een audiodocument dat is opgesteld door meester Maxime, leerkracht filosofie en burgerschap. De kinderen doen er dezelfde vaststellingen: “Omdat er veel kinderen zijn, lijkt de speelplaats klein. Er wordt vaak getrokken en geduwd: dat is normaal, iedereen moet stoom afblazen.” Wat de mix van leeftijden betreft, merkt een van de leerlingen op dat “het net is zoals tussen jongens en meisjes, iedereen kan samenspelen”. En “we zouden met de kleintjes kunnen spelen, zodat we elkaar kunnen proberen te respecteren”.
Wat zijn jouw verwachtingen van de vergroening?
Meer rust, minder spanningen en meer creatief spel! Kijk maar eens naar het verschil wanneer kinderen de kans krijgen om tijdens de middagpauze naar buiten te gaan, naar een park: ze zijn veel rustiger, geconcentreerder en creatiever! Vandaag is er te veel beton. Het herinrichten en vergroenen van de speelplaats betekent ook dat men hen gevarieerde en gemengde ruimten moet kunnen aanbieden, zowel wat de leeftijd als wat de activiteiten betreft, en tegelijk rekening moet houden met de praktische beperkingen van onderhoud en opbergen. Deze uitdaging werd aangegaan door de leerlingen die ambassadeurs zijn voor hun klas en de volwassenen die betrokken zijn bij Operatie Re-creatie!
Werkdocumenten
Fotogalerij
De huidige speelplaats
Artikel geschreven door Bee-Com Dies – Virginie de la Renaudie. ©Foto’s: Bénédicte Maindiaux
