Over het project
Op de Chanterelleschool is de cirkel rond! De kinderen gebruiken de oogst van de moestuin om hun middagmaal van donderdag te bereiden, terwijl het keukenafval op het compost komt die dan weer dient als teelaarde voor jonge plantjes.
Wat meteen in het oog springt als je de Chanterelleschool binnenkomt, is het overdekte deel van de speelplaats. Daar leiden houten tegels naar een reeks bakken waarin kruiden, groenten en bloemen groeien. Op enkele stappen ervandaan wacht de compostbak op de komst van de leerlingen die er het organisch afval in gooien dat ze verzamelden in de klassen. Een insectenhotel dat uitsteekt boven deze plek, houdt een oogje in het zeil.
OORSPRONKELIJK EEN PROJECT VOOR GEZONDE VOEDING
Welkom in de “balkontuin” van de 107 leerlingen van Chanterelle, een school voor bijzonder onderwijs van het type 2. “Het startpunt van dit alles is de wil om gezonde voeding in de school te promoten”, legt Dominique Streel, directrice van de school, uit.
Want sinds 2009 organiseren de Chanterelleschool en de vzw Les Amis du Grain de Sel een “kookatelier” voor de kinderen die er 1x per week naartoe kunnen gaan. De bedoeling? Ze te sensibiliseren voor seizoensgroenten en de diversiteit ervan, maar ook de boodschap doorgeven aan de ouders dat het mogelijk is om gezond te eten voor weinig geld (slechts 1,50 euro/maaltijd). Om dit atelier te organiseren staan de leerkrachten er niet alleen voor. Al drie jaar lang komen twee animatrices van de vzw in de klassen, werken ze samen met de leerkrachten en bereiden ze met de kinderen een gezamenlijk vieruurtje (bv.: fruitsla, enz.) en een volledige maaltijd (op basis van lokale en seizoensgroenten).
EEN MOESTUIN IN ELK SEIZOEN
Na een reeks ateliers kreeg Dominique Streel de idee om ze in een completere dynamiek te passen door een moestuin aan te leggen. Verscheidene vragen moesten beantwoord worden: “Welke groenten kan je telen in bakken?”, “Hoe de leerkrachten gemotiveerd houden wetend dat juli en augustus de belangrijkste maanden zijn voor een moestuin? “, enz.
Na een projectoproep van Leefmilieu Brussel mocht de school rekenen op de steun van de vzw Zonnebloem, niet enkel voor het aanleggen van de moestuin maar ook voor pedagogische steun en de organisatie van animatieactiviteiten met de kinderen. Want buiten lesgeven is toch wel een aanpassing voor de leerkrachten!
Eerst op het programma stonden ateliers om klassikaal aan te planten, o.a. zaadjes voor groenten en kruiden. Dan was er veel geduld, observeren en aandacht nodig om eindelijk de eerste plantjes te zien groeien. Enkele leerkrachten zijn dan met hun klas naar de tuin gegaan om gele, ronde courgetten, takjes koriander en andere aromatische kruiden uit te planten…
In dit groene hoekje leren de leerlingen verbanden te leggen tussen de planten en de gerechten die ze bereiden. “Op pedagogisch vlak is het een zinvolle manier om hun vijf zintuigen te stimuleren in een aangenaam kader”, verklaart Barbara, logopediste in de school. In groep rond de plantenbak zijn de leerlingen eerst wat terughoudend maar uiteindelijk zitten ze allemaal met de handen in de aarde en herhalen ze de naam van de groenten die ze te zien krijgen.
Hulp van alle slag vragen: tips van de Chanterelleschool!
- De vzw Les Amis du Grain de Sel voor “kookateliers” in de scholen: http://lesamisdugraindesel.be
- Solidarcité voor gemeenschapsdiensten (bv.: plantenbakken maken) door jongeren op weg naar maatschappelijke re-integratie: www.solidarcite.be
- De vzw Zonnebloem voor “moestuin”-activiteiten in scholen: www.tournesol-zonnebloem.com
- Boerderij Nos Pilifs, een onderneming met aangepast werk, voor de aankoop van een insectenhotel of ander materiaal voor tuinen en telen : www.fermenospilifs.be
- Projectoproep “Uw school voor het leefmilieu” van Leefmilieu Brussel voor financiële hulp en een educatief aanbod: www.leefmilieu.brussels/scholen > Projectoproepen
- Verscheidene stichtingen om giften te verzamelen
OOK EEN COMPOSTBAK, EEN REGENTON EN… EEN KIPPENHOK!
Nieuwsgierigheid, ontwikkeling van de zintuigen en zelfstandigheid… Hier zijn het de leerlingen zelf die het organisch afval van hun klas naar de composthoop brengen. Ze gaan die ook zelf gebruiken (zodra het teelaarde geworden is) om hun stekken uit te planten. Het water om de tuin te besproeien wordt verzameld in een regenwatervat dat aan de doorgang staat.
Achteraan, in de schaduw van een boom, hebben ook een kippenhok en twee kippen een plekje gevonden. “De leerlingen van de kleuterklas hebben alle belang bij direct contact met de natuur. De kippen helpen daarbij want sommige kinderen zijn soms bang maar raken het na een tijdje gewend”, legt de directrice uit.
BALANS NA EEN JAAR
Momenteel zijn vooral de twee klassen van B3 (“socialisatie”-klas of klas voor eerste schoolervaring) actief in de moestuin. Volgende uitdaging: de olievlek uitbreiden en de leerkrachten sensibiliseren die nog niet gewerkt hebben in de ateliers met animator.
Het geheim van het succes van dit algemene en coherente project kan in enkele woorden samengevat worden. Een directrice die zich laat omkaderen door alle hulpmiddelen die ze ter beschikking heeft (zie kader) en een schoolteam dat buitenkomt met de klas en bereid is zijn werkkader aan te passen door de “tuinruimte” bij de les te betrekken. Kortom, er is een wil om de natuur toegankelijk te maken voor leerlingen, ze vlotter te laten leren en ze een zuurstofinjectie te geven. Dit alles overgoten met een laagje verbeelding… Op het dak van de speelplaats!
Het project in beelden
