De drie rollen van de afvaladviseurs: noodzakelijke opdrachten die elkaar aanvullen

De functie van afvaladviseur omvat verschillende facetten die tot uiting komen in drie grote taken: faciliteren, coachen en opleiden.

1. Faciliteren

Pierre Brahy legt uit dat de adviseurs van het net Conseil de l’enseignement des communes et provinces er als facilitators voor zorgen dat alles vlot kan lopen. Ze stimuleren een projectdynamiek en brengen de vier grote spelers van de school – directie, leerkrachten, technisch personeel en monitoren – samen rond een gezamenlijk doel. Mettertijd evolueert hun rol dan naar die van coach.

2. Coachen 

De coaches leveren tools om drempels zoals weerstand tegen verandering te overwinnen. “Het is onze rol om echt te gaan luisteren om te begrijpen waar ze tegenaan lopen en hen te begeleiden om oplossingen te vinden”, legt Pierre uit. 

3. Opleiden

Ten slotte staan de adviseurs als lesgevers ook in voor sessies permanente vorming. Zo trachten ze het kennisniveau en het inzicht in uitdagingen die verband houden met afvalbeheer op hetzelfde peil te krijgen bij alle actoren van de school. 

Hoewel de scholen van het programma drie jaar lang gestructureerde begeleiding krijgen, zijn de adviseurs ook beschikbaar voor kortere, gerichte opdrachten in andere onderwijsinstellingen. “Scholen kunnen een beroep op ons doen bij specifieke noden, bijvoorbeeld om een afvalaudit uit te voeren of de sorteerlogistiek te reorganiseren”, vertelt Justine Chanoine, afvaladviseur van het net Wallonie Bruxelles Enseignement. Bovendien kunnen ze pedagogische ondersteuning bieden, bijvoorbeeld door afvalbeheer in het leerplan te helpen integreren.

Dicht bij het terrein staan, een troef die niet te ontkennen valt

Dicht bij de realiteit op het terrein staan vormt een grote troef voor die adviseurs, benadrukt Pierre. “We hebben al vertrouwensrelaties met de scholen dankzij de pedagogische adviseurs”, licht hij toe. Door die nabijheid kunnen ze harmonieus opgaan in het bestaande, zonder een ‘extra laag’ complexiteit toe te voegen. “Wij versterken de praktijken die al ingevoerd zijn, en we integreren afvalbeheer in acties die al bestaan, zoals welzijnseducatie, of door het thema mee op te nemen in de lessen.”

Maarten, adviseur in het GO!-gemeenschapsonderwijs, voegt er nog aan toe dat die directe aanpak een echte troef is voor de scholen: “Zo staan we rechtstreeks in contact met de onderwijsinstellingen. De scholen krijgen specifieke en snelle antwoorden op hun vragen.”

Een verrijkende samenwerking, een hefboom voor een geoptimaliseerde begeleiding

De afvaladviseurs werken niet alleen binnen hun respectieve onderwijsnetten, maar ze werken ook onderling samen om goede praktijken en instrumenten uit te wisselen. In samenwerking met GoodPlanet zet Leefmilieu Brussel zich in om de interactie tussen de adviseurs en hun permanente vorming te vergemakkelijken: “We komen regelmatig samen om onze ervaringen te delen en oplossingen uit te wisselen voor uitdagingen die we op de scholen tegenkomen”, legt Justine uit. 

“Op basis daarvan kunnen we onze manier van werken verbeteren en onze werktijd optimaliseren. Als een van ons een nieuwe methode of een nieuwe tool uitprobeert, kan die de anderen daarover feedback geven”, licht Pierre toe. 

Maarten benadrukt de voordelen van die samenwerking tussen verschillende onderwijsnetten: “Dankzij onze samenwerking tussen adviseurs van Franstalige en Nederlandstalige netten krijgen we meer inzicht in de realiteit van die verschillende netten. Het zorgt ervoor dat we niet hoeven terug te vallen op gestandaardiseerde begeleiding, en dat we onze praktijken aanpassen aan de specifieke noden van elke school.” 

Uitdagingen te boven komen, betrokkenheid aanmoedigen: een proactieve aanpak

Ondanks de successen is er ook aan uitdagingen geen gebrek. Justine Chanoine vertelt dat een van de voornaamste drempels erin bestaat dat “er tussen de verschillende betrokkenen van een school, of dat nu leerlingen, leerkrachten, administratief personeel of arbeiders zijn, een gebrek aan communicatie is”. Die gebrekkige communicatie kan leiden tot inconsistenties in het afvalbeheer, maar Justine ziet dit project ook als een kans om een dialoog tot stand te brengen en die verschillende actoren samen te brengen rond een gezamenlijk doel.

Volgens Pierre “is tijdsgebrek de grootste moeilijkheid waar we in de scholen mee te maken krijgen”. Om die drempels te overwinnen is het essentieel om opgenomen te worden in de bestaande dynamieken en acties met een grote impact voor te stellen die toch makkelijk te implementeren zijn, de befaamde ‘quick wins’. “Het is ook cruciaal om te tonen dat afvalbeheer concrete voordelen voor iedereen kan opleveren, bijvoorbeeld doordat het voor het onderhoudspersoneel minder lastig werken is.”

Een oproep tot actie voor de Brusselse scholen, een kans die ze niet mogen laten liggen

De uitdaging gaat verder dan enkel afvalbeheer. “Het zet de deur open voor andere thema’s op het vlak van milieueducatie, zoals biodiversiteit en duurzame voeding”, benadrukt Justine. Afvalbeheer heeft niet alleen een milieu-impact maar kan scholen ook heel wat besparingen opleveren. Dat argument zal vooral de directies en het bestuur aanspreken.

Onze afvaladviseurs nodigen scholen die nog aarzelen dus uit om een beroep op hen te doen om de stap te zetten. “Het is geruststellend dat veel scholen al acties doorgevoerd hebben. Door de hulp van een afvaladviseur in te roepen krijg je meer inzicht in wat goed loopt en welke blokkades je nog moet wegwerken”, verklaart Pierre. Naast het regelgevende aspect biedt afvalbeheer ook heel wat kansen: professionele ontwikkeling van de leerkrachten, welzijn van het personeel, en bewustmaking voor burgerschap bij de leerlingen.

De afvaladviseurs worden zo onmisbare schakels om de scholen te begeleiden naar een efficiënter en duurzamer afvalbeheer. Dat doen ze door de bestaande praktijken te versterken en door alle actoren op school te betrekken in een positieve dynamiek van verandering.

Vraag je je af hoe je het afval op school beter kunt sorteren of hoe je voedselverspilling kunt tegengaan? Zit je met vragen over afvalbeheer of de milieu-impact van je huidige praktijken? Neem contact op met de afvaladviseurs voor gepersonaliseerde begeleiding aangepast aan jouw specifieke behoeften!