‘Een Repair café op school’ is een project van vzw Repair Together. Met hun begeleiding zetten leerlingen en leerkrachten een repair café op in hun school. Het is een geweldige manier om ouders en de lokale gemeenschap te bereiken, en bovenal is het een prachtige manier om de diverse en soms verrassende talenten van alle betrokkenen te laten opmerken.
Lionel Grégoire is al 9 jaar wiskundeleerkracht, maar hij is veel meer dan dat. Samen met zijn klassen van het derde en vierde secundair beroepsonderwijs stort hij zich in het schooljaar 2022-2023 in het avontuur. Bij de eerste ontmoeting met het pedagogisch team van het Institut Filles de Marie in Sint-Gillis waren de begeleiders van Repair Together onder de indruk van hoe gemotiveerd deze leerkracht is en hoe hij zijn collega’s weet mee te slepen. Hij is vastberaden om herstellingen zelfs voor de leerlingen toegankelijk te maken. Hij trekt dan ook tijdens de pauzes de speelplaats op met volledig gedemonteerde voorwerpen en met succes want hij bereikt steeds meer geïnteresseerden.
Maar wat is zijn recept? Lionel nam plaats voor een interview om dat uit te leggen. Al overtuigt over het reparatie op school? Lees dan alles over het project ‘Een repair café op school’.
Hoe is jouw interesse ontstaan in spullen herstellen? Wat is jouw ervaring?
Het is allemaal begonnen toen ik mijn afval correct wou sorteren toen mijn vrouw en ik acht jaar geleden ons eigen stekje begonnen te huren. Omdat we niet wisten waar we bepaald afval mochten gooien omdat het uit verschillende materialen bestond, heb ik besloten om alles uit elkaar te halen om alles toch correct te kunnen sorteren. Drie jaar later, kochten we ons huis en dan ben ik er volledig voor gegaan. Ik kon een werkplaats inrichten, in de muren boren, materiaal kopen en het opslaan.
Door voorwerpen uit elkaar te halen, begin ik in te zien hoe ze werken en daardoor
begrijp ik uiteindelijk ook hoe ik ze zelf kan herstellen of na kan maken.
Momenteel trekken vooral timmerwerk en houtbewerking mijn aandacht. Op de tweede plaats komt informatica, netwerken en dus natuurlijk ook elektronische voorwerpen. Mijn herstelervaringen zijn dus vooral persoonlijk. Ik probeer de meeste van de spullen om me heen zo lang mogelijk mee te laten gaan. Zelfs al zit ik de laatste tijd vaak met mijn hoofd in een printer, om herhaaldelijke papierstoringen op te lossen, of ben ik een router opnieuw aan het instellen, omdat die na een stroomonderbreking geen wifisignalen meer uitzendt, het blijft super interessant. Eenmaal je gebeten bent door de reparatiemicrobe, raak je er niet meer van af.
Denk je dat jongeren geïnteresseerd zijn in reparaties uitvoeren? Hoe maak je ze enthousiast over repareren?
Ik heb gemerkt dat de interesse van jongeren uit het middelbaar vooral gevoed wordt door hun nieuwsgierigheid. Ze doen eigenlijk helemaal hetzelfde als wat ik vroeger deed: het voorwerp koste wat het kost uit elkaar halen, het volledig villen.
Die ervaring brengt hun wijsheid: “Ah, er zitten vijzen achter de rubberen dopjes, deze keer gaan ze me niet liggen hebben” en de voldoening om iets te kunnen dat weinigen kunnen en dat ze normaal gezien niet op school leren.
Spijtig genoeg stamt die interesse niet uit een wil om ecologisch te handelen. Die bezorgdheid is pas van tel bij de oudere leerlingen, diegenen die al bijna volwassen zijn. En zo zijn er niet veel. Bovendien vinden ze het maar marginaal om iets te gebruiken waaraan je ziet dat het hersteld is. Dat past helemaal niet bij wat ze zouden willen uitstralen. Ze willen later rijk zijn. Voor hen betekent dat kopen wat ze willen, wanneer ze het willen. In die zienswijze zitten meerdere hachelijke problemen vervat. Eigenlijk is het belangrijkste dat de leerlingen de juiste weg wordt gewezen… Ze moeten zoveel mogelijk geïnformeerd worden over de circulaire oplossingen die er bestaan.
Denk je dat een Repair Café een project is dat je jonge publiek zal blijven inspireren? Hoe kan je het boeiend houden voor hen?
Ik denk dat dit project interessant zal blijven voor de leerlingen. Er zijn bijvoorbeeld ooit schaaklessen georganiseerd. We zijn daar zes à zeven jaar geleden in de les mee gestart. Sindsdien schaken er leerlingen in de bibliotheek, in de studiezaal en de ontspanningsruimte. Ze hebben gisteren zelfs een tornooi georganiseerd. En dat zonder onze tussenkomst, ze wilden dat zelf. Dat is allemaal gebeurd, gewoon omdat we op verschillende plekken in de school enkele schaakborden en pionnen ter beschikking hebben gesteld. Er zou hetzelfde gedaan kunnen worden voor herstellingen. Er zouden hier en daar herstelkits (zoals iFixit) kunnen worden voorzien om de leerlingen de kans te geven om hun smartphonescherm te vervangen of iets anders te herstellen als ze daar zin in hebben. Dat is een volgende stap.
Heb je een anekdote die je met ons wil delen over een herstelling die je samen met een leerling uitvoerde? Is er iets dat je aan het lachen bracht of je heeft verbaasd?
Nee, niet echt. De leerling met wie ik het meest samenwerk is wel hyperkinetisch. Ik weet niet of hij officieel die diagnose heeft, hij zit niet bij mij in de klas. Ik zie hem vaak de trap op en af lopen, de speelplaats kriskras rondlopen en klimmen op alles wat los staat. Je kan aan eender wie op school vragen dat als er een hyperkinetisch persoon op school zit, hij het wel zal zijn. Iedereen kent hem, zoveel opschudding dat hij veroorzaakt. De eerste keer dat ik hem een schroevendraaier gaf, wist ik niet goed wat ik ervan moest verwachten. Ik zou niet stellen dat het een revelatie was, want het was op het randje van gevaarlijk voor hem en de anderen. Maar hij was gefocust in vergelijking met wat je dagdagelijks van hem zou verwachten.
Gisteren werkten we voor de tiende keer samen. Hij zat 2 uur geconcentreerd delen van een klein kaartje dat ik hem had gegeven los te solderen. Een ware evolutie. Ik denk dat ik hem binnenkort iets kan geven dat hij mag herstellen. Hij zal dat uit elkaar kunnen halen zonder iets kapot te maken.
